Orbitadagi 1 000 000 sun'iy yo'ldoshlar, yangilarni to'siqsiz uchirilishlarga tahdid solmoqda

Yangi tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, Yer orbitasi allaqachon o'n minglab sun'iy yo'ldoshlar bilan gavjum va yaqin kelajakda yanada ko'proq yo'ldoshlar bilan to'lib ketishi mumkin, bu umumiy orbital makondan foydalanishni tartibga soluvchi qat'iy qonunlar zarurligini ta'kidlaydi.

Mutaxassislarning fikricha, yaqin orada bir milliondan ortiq sun'iy yo'ldoshlar past Yer orbitasiga chiqariladi. Ushbu taxminga erishish uchun tadqiqotchilar sun'iy yo'ldoshdan foydalanish uchun orbital makonni ta'minlash uchun mas'ul bo'lgan Xalqaro elektraloqa ittifoqi (XEI) ma'lumotlar bazasidagi so'nggi ilovalarni ko'rib chiqdilar.

Sun'iy yo'ldoshlar populyatsiyasini ishga tushirish va ishlatish uchun davlatlar MTSga tegishli ma'lumotlarni taqdim etishlari kerak. Yozuvlar shuni ko'rsatadiki, butun dunyo mamlakatlari birgalikda Internet xizmatlarini ko'rsatish uchun birgalikda ishlaydigan ulkan sun'iy yo'ldosh tarmoqlari bo'lgan 300 "mega-burjlar" bo'ylab tarqalgan milliondan ortiq sun'iy yo'ldoshlarni uchirishni taklif qilishgan.

Yangi tadqiqotga ko'ra, taklif qilinayotgan sun'iy yo'ldoshlar soni hozirda Yer atrofida aylanib yuradigan operatsion sun'iy yo'ldoshlar sonidan 115 baravar ko'p.

"Agar bu million sun'iy yo'ldoshlarning bir qismi uchirilgan bo'lsa ham, to'qnashuv xavfi, yorug'lik ifloslanishi va hayotning tugashi xavfi kabi bog'liq ta'sirlarni bartaraf etish uchun xalqaro qoidalar talab qilinadi", dedi Britaniya Kolumbiya universiteti tadqiqotchisi Endryu Falle. Tashqi kosmik instituti va yangi tadqiqotning bosh muallifi.

2017 va 2022 yillar oralig'ida MTS ma'lumotlar bazasidagi ilovalar SpaceX's Starlink'dan ancha katta sun'iy yo'ldosh turkumlari uchun ariza bergan mamlakatlarni ko'rsatadi, bu hali ham 5000 ga yaqin birlik bilan koinotdagi eng yirik sun'iy yo'ldoshlar turkumi hisoblanadi va bundan ham ko'prog'ini uchirish rejalashtirilgan.

Ayni paytda Ruandaning Cinnamon-937 "yulduz turkumi" da eng ko'p komponentlar, 337 320 ta ro'yxatga olingan. Falle va uning jamoasi ushbu ilovani payqagach, boshqalarga qarashni boshladilar. Ular Xitoy, Germaniya, Ispaniya, Norvegiya, Frantsiya va Solomon orollari kabi dunyo bo'ylab kompaniyalardan shunga o'xshash ko'plab ilovalarni topishda davom etdilar.

“Bizni nafaqat katta raqamlar qiziqtirdi. Biz bu guruhlar atrofidagi muammolarni qanchalik ko‘p o‘rgansak, MTS uchun ular bilan shug‘ullanish qiyin bo‘lishini ko‘ramiz”, — dedi Britaniya Kolumbiya universiteti aspiranti va yangi tadqiqot hammuallifi Ivan Rayt.

Yangi tahlil kattaroq muammoni ham ko‘taradi: MTS ma’lumotlar bazasidagi ilovalarning ko‘pligi shtatlar yoki kompaniyalar aslida uchirish niyatida bo‘lganidan ko‘ra ko‘proq sun’iy yo‘ldoshlar uchun orbital bo‘shliqqa ariza topshirayotganini ko‘rsatishi mumkin. Bu qisman turli mamlakatlardagi turli qoidalardan foydalanish va tekshiruvni minimallashtirish uchundir: kompaniyalar turli davlatlar orqali bir xil guruhga ariza topshirayotganga o'xshaydi. Misol uchun, Norvegiya, Germaniya va Qo'shma Shtatlar SpaceX uchun litsenziyalarni ro'yxatdan o'tkazgan bo'lsa, OneWeb ilovalari Buyuk Britaniya, Frantsiya va Meksikada ham ro'yxatdan o'tgan.

11-oktabr kuni SpaceX birinchi marta MTSga Tonga Qirolligi orqali 29 988 ta sun’iy yo‘ldoshlar turkumiga ariza topshirdi. Rejalashtirilgan sun'iy yo'ldoshlarning aksariyati moliyalashtirish muammolari, siyosiy yordamdagi o'zgarishlar yoki muhandislik yoki texnologiya bilan bog'liq muammolar tufayli hech qachon uchirilishi mumkin emas.

Biroq, haddan tashqari ko'p sonli ilovalar mavjudligi kompaniyalarning cheksiz ko'rinadigan orbital makondan foydalanishda xavfsizlik va barqarorlik muammolarini keltirib chiqarayotgani haqida jiddiy ogohlantirishdir. Tadqiqotchilarning ta'kidlashicha, muammoni yoritish uchun kamida bitta muhim imkoniyat - bu yil noyabr oyi oxirida Dubayda bo'lib o'tadigan Jahon radioaloqa konferentsiyasi. Xalqaro elektraloqa ittifoqiga a’zo 193 davlat vakillari ishtirok etadi.